تریو تهران، کتاب برگزیده سال محمد رحیم اخوت

 

در یک سال-یک کتاب، نظرخواهی نشریه ی نگاه نو شماره 100 از همکاران صاحب نظر

"گاهی که داستان های تازه چاپ شده انتظارم را برآورده نمی کندمی روم سراغ داستانی قدیمی که به رغم گذشت سال ها هنوز می شود آن را خواند و لذت برد... اما در میان همین داستان های تازه چاپ هم گاهی نوشته های درخشانی پیدا می شود که نشان می دهد هنوز هستند کسانی که مرعوب نوآوری های باب روز و تقاضای بازار برای فراورده های یک بار مصرف نیستند..."

کوندرا، هنرمند تقابل ها

... کوندرا همه چیز را انسانی، یعنی نشات گرفته از انسان بودن انسان می داند. پس کمونیسم و فاشیسم و تعصب و جنایت نیز انسانی اند و بدیهی است که آرمان های سیاسی بسیاری به کشتارهای جمعی بی انجامد. می گوید من که کشیش نیستم پس نمی توانم به مردم بگویم به چه چیزی اعتقاد داشته باشند. او در ادامه ی این باور، عوام پسندی را از کارکردهای موفق سیاست بازانی می داند که هدفشان دلخوش کردن و راضی نگهداشتن توده های مردم است و از این رو عامه پسند را مایه ی عاطفی رقیقی برای هنر و بنابراین مردود می داند. در روابط جنسیِ شخصیت های آثارش به مسئله ی هویت می پردازد، به رابطه ی جسم و روح، و تن و اندیشه که در موقعیتی خاص شکل می گیرد. او حتی در نمایش این روابط نیز آن چه را که در سیاست روز جامعه روی می دهد به زندگی خصوصی شخصیت ها وارد می کند و زندگی روزانه ی آن ها را به بازنویسی تاریخ همان روزگار تبدیل می کند. او از بیان هیچ چیز ترس و واهمه ای ندارد. معتقد است هر چه در حکومت های توتالیتر اتفاق می افتد اگر به داستان کشیده شود، نه افتضاحی برای نویسنده که سبب رسوایی مردم شناسانه ای خواهد شد. و این مردم اند که باید تکان بخورند و در محاصره ی چنین اجتماعاتی، حقایق آشکار و حد و اندازه ی قابلیت های خوب و بد نشات گرفته از انسان بودن خود را فراموش نکنند...

پ.ن.: این مطلب را چند وقت پیش بنا به درخواستشان برای روزنامه ی آرمان فرستاده بودم که گویا انتشار پرونده ی کوندرا یا بهار پراگ در صفحه ی مربوطه تصویب نشد!

ادامه نوشته

سه زن، سه نسل، سه دوره تاريخی

روزنامه اعتماد-ادب و هنر، یکشنبه 6 بهمن 92

گزارش بازخواني «تريو تهران» نوشته رضيه انصاري با حضور محمدعلی سپانلو و محمود حسيني‌زاد (لینک اصلی)

«تريو تهران» دومين كتاب رضيه انصاري است، كه پيش‌تر براي كتاب اولش «شبيه عطري در نسيم» نامزدي جايزه «گلشيري» و جايزه «مهرگان ادب» را به عنوان بهترين رمان از آن خود كرده بود. انصاري در رمان اولش به روايت چند مرد ايراني مهاجر كه هر كدام به نوعي دچار خلئي عاطفي و هويتي هستند، مي‌پردازد و اكنون پس از دو سال از انتشار رمان اولش، به سراغ موضوعي متفاوت در حال‌وهواي متفاوتي از رمان اولش رفته: تهران، و داستان زندگي سه زن - كه شايد بتوان گفت داستان سه نسل يا سه دوره تاريخي معاصر ايران نيز هست- به نام‌هاي «عاليه»، «منيژه» و «سالومه»، كه به ترتيب هر كدام اداي ديني است به قصه‌ها و نويسندگاني چون بهرام بيضايي و غلامحسين ساعدي. زناني كه هر كدام به نوعي دنبال گمشده‌يي هستند يا خود در اين كلانشهر كه در هر دوره‌يي چهره عوض مي‌كند، و گم شده‌اند... و اين گونه خانم نويسنده به روايت تهران مي‌نشيند؛ تهراني كه حالا به عنوان يك شخصيت وارد «تريو» مي‌شود: «در هر سه داستان مشترك است و پاره كوچكي از همان شهر به حساب مي‌آيد و شاهد ساكت همه اين اتفاق‌ها بوده و خوشبختانه هنوز نريخته‌اندش پايين تا به كل منكر اين هويت‌ها و داستان‌هايي شود كه به عنوان تاريخچه در بطنش روي داده و حضور داشته؛ حضوري كه در عين غياب در پشت و پسله و پستوي خانه‌ها و هر كوي اين شهر در ذهن آدم‌هاي آن جاري است.» در نشست بررسي و بازخواني «تريو تهران»، كه با حضور محمدعلي سپانلو و محمود حسيني‌زاد برگزار شد، در ابتدا سپانلو متذكر شد در ميان آثاري كه چندي پيش از سوي نشر «آگه» به دستش رسيده، كتاب رضيه انصاري را نسبت به كارهاي ديگر پسنديده است. سپس وارد محورهاي اصلي بحث خود شد...

ادامه نوشته

نقد و بررسی تریو تهران-محبوبه پاشالی

سایت کانون فرهنگی چوک (لینک مطلب)

کتاب با ویترین طرح جلدی که تصویر انعکاس تلالوی نور از سطح موج‌دار حجمی ‌از آب، بر روی شیشه‌ی پنجره خانه‌ای با پرده توری شفاف و سایه‌ی یک درخت، ازکتاب‌های دیگر با همین قطع متمایز می‌شود. نام کتاب هم کنجکاوی ما را بر می‌انگیزد و برای خلاصی از آن، کتاب را از نظر می‌گذرانیم و الزام مکان تهران را در نمایاندن اتفاقات یا دلبستگی شخصیت‌ها بررسی می‌کنیم.

کتاب، روایت سه داستان‌کوتاه و مستقل در مورد سه شخصیت زن، در سه دوره‌ی تاریخی تاثیر‌گذار (دهه‌ی بیست، چهل و اواخر دهه‌ی هشتاد ایران) است. که در قالب فصل بیان شده است. هر داستان می‌تواند جدا از داستان‌های دیگر مجموعه، به‌عنوان یک داستان کامل با تمام خصوصیات و عناصر آن (با شروع و انتهایی معلوم) بدون در نظر گرفتن سایر داستان‌های مجموعه خوانده شود.

داستان‌ها راوی «سوم شخص» را دارند به استثنای داستان آخر که از نیمه‌ی داستان از «من‌راوی» به «تو راوی» برمی‌گردد...

ادامه نوشته

بحث و گفتگو درباره "تریو تهران"

با همکاری نشر آگه و موسسه بهاران خرد و اندیشه

با حضور محمدعلی سپانلو، محمود حسینی‌زاد و رضیه انصاری

زمان: پنج‌شنبه 21 آذرماه، 5 تا 7 عصر

مکان: ولی‌عصر،بالاتر از زرتشت، روبه‌روی پمپ بنزین،ک وچه نوربخش، پلاک 21 موسسه بهاران خرد و اندیشه

(لینک خبر در ایسنا)

(لینک خبر در ایبنا)

نگاه منصور کوشان به تریو تهران

جنگ زمان

فصلنامه ادبیات، فرهنگ و هنر، اکتبر2013

(لینک اصلی)

شبیه عطری در نسیم نخستین داستان بلند رضیه انصاری نوید در راه بودن یک نویسنده‌ی حرفه‌ای را می‌داد و انتظار انتشار اثری متفاوت هم چون تریو تهران را. نوشتن در عین حال که بسیار ساده است  و هر کس هر گاه حوس کرد می‌تواند هر چه را دوست داشت بنویسد و منتشر کند، در عین حال بسیار سخت است. نظم و انضباطی را می‌طلبد که بسیاران در میانه‌ی راه از آن دل می‌کنند یا بی خیال ریزه‌کاری‌ها و به طور کلی شگردهای بیرونی و درونی اثر، به راهشان ادامه می دهند و چه بسا که در طلب خواننده‌ی ساده و گذرا هم موفق باشند. اما نویسنده‌ی جدی شدن به راستی که ریاضت می‌طلبد. خواندن و خواندن و نوشتن و نوشتن و مشق این و آن شگرد را کردن یکی از بهترین آزمون و خطاهایی است که هر نویسنده‌ی جوان می‌تواند توانایی‌های خود را با آن محک بزند و در عرصه‌ی قضاوت قرار بدهد. رضیه‌ی انصاری نه تنها که با انتشار کتاب تریو تهران نشان می‌دهد که عزم خود را برای نویسنده‌ی حرفه‌ای و جدی جزم کرده است، که با انتشار آن، تجربه‌ی خود از آزمون و خطا را در پیش روی خواننده قرار داده است...

    (لینک سفارش این شماره فصلنامه جنگ زمان از آمازون)

ادامه نوشته

از نمای نزدیک

گفتگو با رضیه انصاری

حمیدرضا امیدی سرور - سایت مد و مه

(لینک اصلی)

سومین بخش از سلسله گفتگوهای «از نمای نزدیک» سایت مد و مه اختصاص دارد به نویسنده ای که تا کنون دو رمان (شبیه عطری در نسیم و تریو تهران) از او منتشر شده و هر دو نیز کارهای خوب و آبرومندی بوده اند. در این مورد شک نکنید که برخلاف خیلی از کتاب های این روزها، از خواندن کارهای او احساس خوبی خواهید داشت. من دو نکته را در آثار او خیلی دوست دارم؛ اول نثر پاکیزه او که مثل برخی بی دلیل دشوار نشده و دیگر اینکه او توان خلق دنیایی داستانی خود را در آثارش دارد، دنیایی که خاص خود اوست و به هیچ نویسنده دیگری شباهت ندارد...

ادامه نوشته

نقد رمان تریو تهران در شهرکتاب ساوه

(لینک خبر)

رمان "تریو تهران" فردا اول آذر به عنوان کتاب ماه در شهرکتاب ساوه بررسی خواهد شد. در این نشست محسن حکیم معانی، غلامرضا قاسمی زاده و جمعی از دوستداران ادبیات داستانی در حضور نویسنده به تحلیل و نقد و گفتگو درباره ی اثر می پردازند. شرکت در این جلسه برای عموم علاقمندان آزاد است.

نشانی: ساوه، خیابان طالقانی، روبروی پارک شهر

---------------------------------------------------

پ.ن.: لینک گزارش این نشست با تصویر : اینجا

داستان خوانی در برج میلاد

(لینک اصلی خبر)

سومین شب از شب‌های داستان برج میلاد تهران، عصر سه‌شنبه ۲۸ آبان با حضور کاوه میرعباسی، رضیه انصاری، حامد حبیبی و علی چنگیزی برگزار شد.

كاوه ميرعباسي، نويسنده و مترجم، فصل يازدهم رمان "روياي سلت" نوشته ماريو بارگاس يوسا را كه به تازگي ترجمه كرده و هنوز منتشر نشده، قرائت كرد. او پیش از خواندن رمان، درباره آن گفت: وقايع داستان در اواسط جنگ جهاني اول مي‌گذرد و شخصيت اول آن به نام راجر كه ديپلماتي ايرلندي و ملي‌گراست، عليه دولت انگليس فعاليت مي‌كند و مي‌خواهد با همدستي آلمان‌ها شورش كند اما اين قيام شكست مي‌خورد و او به اعدام محكوم مي‌شود. وي افزود: وقايع داستان به طور موازي در يك فصل، اتفاقات داخل زندان را روايت مي‌كند و در فصلي ديگر، به رخدادهاي گذشته فلاش بك مي‌خورد. مترجم كتاب "زنده‌ام که روایت کنم" با انتقاد از ترجمه‌هاي همزماني كه از يك كتاب و نويسنده به بازار مي‌آيد، گفت: اين ترجمه‌ها سودمند نيست و تا زماني كه كشور ما عضو قانون كپي‌رايت نشود، اين مشكلات پابرجاست و كسي نمي‌تواند با آن مبارزه كند. البته ترجمه‌هاي مختلف براي آثار كلاسيك كشورهاي مختلف، در بازه‌هاي زماني متفاوت مفيد و حتي ضروري است. وي ادامه داد: همين حالا من مشغول ترجمه "كمدي الهي" دانته هستم ولي براي اين كار از ۹ متن استفاده كرده‌ام كه ۵ متن آن، به زبان انگليسي است و باز هم جا دارد كه ترجمه شود چون اين متن، متني است كه خميرمايه خوبي براي ترجمه دارد.

رضيه انصاري، ديگر نويسنده شب سوم شب‌هاي داستان برج ميلاد، پیش از خواندن داستان، در پاسخ به سوال جواد عاطفه – مجری برنامه - درباره تاثير جوايز ادبي بر نويسندگان گفت: جايزه ادبي به هرحال اتفاق خوبي است و وقتي بعد از مدتي برگزار مي‌شود، هم صنفان يكديگر را مي‌بينند و از كارهاي تازه هم باخبر مي‌شوند. وي اضافه كرد: اگرچه تيراژ كتاب در ايران بسيار پايين است و هزار نسخه کتاب براي جمعيت ۷۰ ميليوني كشور ما خنده‌دار است ولي برگزاري و برپايي جوايز، بهانه‌اي است براي گردهم‌آيي همان عده اندكي كه كتاب مي‌خوانند. نويسنده "تریو تهران" در بخش ديگري از سخنانش گفت: با این که همين جوايز باعث خوشحالي عده‌اي و ناراحتي و دلخوري عده‌اي ديگر مي‌شود ولي دست‌كم مي‌تواند به معرفي آثار كمك كند. انصاري همچنين گفت: با همه اينها شخصاً معتقدم نويسنده، وقتي جايزه ی واقعی را مي‌گيرد كه کتاب او بتواند مخاطب را جذب كند و درواقع مخاطب با اثر او ارتباط برقرار كرده باشد. او سپس فصل سوم رمان تريو تهران را براي حضار خواند، رماني كه وقایع آن در تهران و در سه دهه ۲۰، ۴۰ و ۸۰ شمسی روايت مي‌شود.

حامد حبيبي، نويسنده ديگري كه داستاني منتشرنشده را با عنوان «نوري كه از آشپزخانه مي‌آيد» خواند، درباره جوايز ادبی مستقل و دولتي گفت: جايزه ادبي، چه مستقل و چه دولتي، نبايد هيچ تاثيري روي نويسنده داشته باشد و نويسنده بايد كار خودش را انجام دهد. وي با بيان اينكه در هشت سال گذشته، هيچ جايزه مستقلي در كشور وجود نداشته است، گفت: برخلاف بسياري از دوستان نويسنده، من معتقدم که هزار نسخه براي تيراژ كتاب در ايران كافي و خوب است چون همين تعداد هستند كه كتاب مي‌خوانند و فكر نمي‌كنم با افزايش تعداد جوايز، تعداد افراد كتاب‌خوان بيشتر شود. نويسنده مجموعه "بوداي رستوران‌ گردباد" افزود: به نظر من کسب جوايز ادبي دولتي و مستقل با هم فرقي ندارند و هر نويسنده‌اي كه يكي از آن جوایز را دريافت كند، در نظر عده‌اي مغضوب مي‌شود و اگر جايزه را نگيرد، حسرت مي‌خورد!

در این شب، رزا قائلي‌زاد، يكي از مخاطبان شب‌هاي داستان، نويسنده ديگري بود كه داستان کوتاهش را براي حاضران خواند.

علي چنگيزي، نويسنده ۳۴ ساله آباداني هم داستان "مرمت" را از مجموعه "كاج‌هاي مورب" براي حاضران خواند. وي درباره تاثير فضاهاي بومي بر داستان گفت: توجه به فضاهاي بومي بيشتر در آثار داستان‌نويساني ديده مي‌شود كه داستان‌شان در جنوب كشور مي‌گذرد و خواننده از عناصري چون فضا، ديالوگ و مكان، بومي بودن آن را تشخيص مي‌دهد و به نظر من، تمام اين عناصر به خوانده نشدن داستان منجر نمي‌شود. 

دوره دوم شب‌های داستان از ۲۶ آبان تا ۲ آذر هر شب از ساعت ۱۸ در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود.

با شهرنوش پارسی پور

نگاهی به رمان "تریو تهران"

«تریو تهران، کتابی است که در اینجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. این کتاب از سه داستان تشکیل شده است و می‌کوشد فضای زندگی در تهران را در سه دوره، با فاصله از یکدیگر مورد بررسی قرار دهد. فصل نخست با نگاهی به فیلم نامه‌ی اشغال، اثر بهرام بیضایی نوشته شده است. من البته این فیلم نامه را نخوانده‌ام، اما رضیه انصاری، ظاهراً از قهرمانان همان داستان استفاده کرده است و کوشیده بخشی از آن را به شکل دیگری بنویسد. کتاب فضای زمان اشغال ایران توسط متفقین را ترسیم کرده است. گرسنگی بیداد می‌کند. عالیه با پدر شوهر و مادر شوهرش زندگی می‌کند. شوهر او ناپدید شده است و روشن نیست چه بلایی سر او آمده است. در این احوال، نظامیان خانه آن‌ها را می‌گردند. ظاهراً این دستور متفقین است. آنان چیزی پیدا نمی‌کنند. اما در نیمه شب پسر عین الله، که یک انقلابی جوان است و علیه متفقین کارهایی انجام می‌دهد، درب خانه آن‌ها را می‌زند و داخل می‌شود. او  چون در تعقیب است، از آن‌ها پناه می‌خواهد. عالیه به او پناه می‌دهد و در خوراک نداشته‌اش شریکش می‌کند. پدر شوهر و مادر شوهر نیز در جریان قرار می‌گیرند. بعد جوان نفت فروش می‌آید و به آن‌ها نفت می‌فروشد و در هنگام خروج از خانه مورد بازخواست افسر قرار می‌گیرد. دوباره دستور رسیده است که این کوچه را بگردند. عالیه موفق می‌شود افسر را گول بزند و پسر عین الله نجات پیدا می‌کند...»

(لینک فایل صوتی)

از بین رفتن مرزهای جعلی بین زن و مرد

نگاهی به رمان شبیه عطری در نسیم

مهرک کمالی

«شبیه عطری در نسیم» نوشته رضیه انصاری زندگی بهزاد، شخصیت اصلی رمان را از دو زاویه روایت می‌کند: حرکت او از آرمانگرایی انقلابی به سوی مشارکت داوطلبانه اجتماعی و همچنین کنش و واکنشِ دو جنبه مردانه و زنانه شخصیتش. این دو روایتِ در هم تنیده٬ زندگی بهزاد و پیمان و کیا را می‌سازند؛ این سه نفر همراه با نازی چهارضلع یک دوستی طولانی هستند که ستون‌های اولیه‌اش بهزاد و نازی بوده‌اند. نازی روح داستان است. او، هم امکان مشارکت اجتماعی را برای دیگران فراهم می‌کند، و هم مردان داستان را یاری می‌دهد زنانه‌تر زندگی کنند. «شبیه عطری در نسیم» مردانگی و زنانگی را در کنار هم بازنمایی می‌کند و نه در تقابل با هم. از این جهت می‌توان گفت اتفاقی تازه در عرصه داستان‌نویسی ماست...

مهرک کمالی

محقق بخش مطالعات خاورمیانه در دانشگاه آریزونا

(لینک مطلب اصلی)

مطلب مرتبط: دشواری بازنمایی رابطه عاشقانه زن و مرد در چند رمان فارسی (دل دلدادگیِ ٬ نیمه غایب٬ چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم٬ نگران نباش و آویشن قشنگ نیست) (لینک مطلب اصلی)

ادامه نوشته

خوانشی روانکاوانه از تریو تهران

روزنامه آرمان - مجتبا گلستانی (لینک روزنامه)

خوانش روان‌کاوانه‌ی رمان «تریو تهران» به بازیابی ساختار سه‌گانه/ادیپیِ سه اپیزود تشکیل‌دهنده‌ی متن می‌انجامد. برحسب آن‌چه لکان در «سمینار نامه‌ی ربوده‌شده» در تفسیر دیدگاه فروید درباره‌ی اجبار در تکرار می‌گوید، «تریو تهران» با وسواس تکرار تجربه‌های نامطبوع و ناخوشایند روبه‌روست، تکراری که کاملاً در برابر «اصل لذت» قرار دارد. اصل لذت، در روان‌کاوی، لذت‌طلبیِ کام‌جویانه‌ی بی‌قیدوشرط (Hedonism) معنی نمی‌دهد، بلکه معنای لذت در این اصل، دوری و پرهیز از اَلَم و درد است و نوعی صرفه‌جویی در برابر تحریکات روانی. پس تکرار تجربه‌های ناخوشایند، از یک سو، رفتن به «فراسوی اصل لذت» است و از سوی دیگر، با یادآوری و تذکار رابطه‌ی مستقیم دارد؛ اما اجبار در تکرار صرفاً یادآوری گذشته نیست، بلکه عناصر زندگی گذشته را عملاً (و اجباراً) تکرار می‌کند، به این معنا که امیال دفع‌شده بازمی‌گردند و از نو در زندگی تکرار می‌شوند..

ادامه نوشته

یادداشتی از یعقوب یسنا، استاد دانشگاه ابوریحان بیرونی کابل، افغانستان

...موقعی که رمان «تریوتهران» را می خواندم، بی اختیار به یاد تعدادی از زنان خویشاوند خودم افتادم؛ زنانی که شوهران شان در ناآرامی ها، مفقود شده اند؛ اما این زنان هنوز که موهای شان ماش و برنج شده اند، چشم به راه شوهران شان استند که روزی برگردد، وَ از تعدادی هم که در غرب رفته اند وُ، به زنان شان گفته اند که رسیدم باز تو را می خواهم اما همین که رسیده، دگه فراموش کرده که زن داشته، وَ زن، اینجا همچنان چشم به راه مانده است. در فرهنگ ما هم متلی است «زن بی شوهر، دیگ بی سرپوش است» یعنی که هویت زن، شوی اش است. در چنین هنجارهای اجتماعی و فرهنگی، این زنان استند که در بی هویتی، دچار آسیب های روانی، اجتماعی و خانواده گی می شوند....

(لینک مطلب در سایت مد و مه )

(لینک مطلب در وبلاگ شخصی یعقوب یسنا-گیلگمش)

ادامه نوشته

گزارش ایسنا از جلسه نقد رمان در شهر کتاب اصفهان

جلسه نقد کتاب " شبیه عطری در نسیم " نوشته " رضیه انصاری " روز گذشته با حضور نویسنده و منتقد ادبی، سیاوش گلشیری، در شهر کتاب برگزار شد. گلشیری در ابتدا از تلاش نویسنده برای نمایش هرچه دقیق تر شخصیت های مرد رمان خود تقدیر کرد و گفت: اولین خصیصه بارز این رمان تسلط نویسنده بر زبان مردانه و دایره واژگان او است که در قالب دیالوگ ها و متن رمان نمود پیدا می‌کند... گلشیری در مورد زاویه دید داستان بیان کرد : زاویه دید داستان محدود است و با ذهن " بهزاد " پیش می‌رود ودر این رمان با برتری صدای " بهزاد " روبه رو هستیم . وی افزود: اصطلاح ها و نگاه های مردانه ما را ذوق زده می‌کند اما در جایی ما به تک صدایی برمی خوریم و در فصل آخر می بینیم که داستان شتابش کند می‌شود و در جاهایی با یک اثر فاقد پیرنگ روبه رو می‌شویم.  (لینک اصلی)

ادامه نوشته

با حضور نویسنده، «شبيه عطري در نسيم» در شهر كتاب اصفهان نقد می‌شود

خبرگزاری ایمنا: رمان «شبيه عطري در نسيم» اثر رضيه انصاري با حضور نویسنده یکشنبه ۳ شهریور سال جاری در شهر کتاب مرکزی اصفهان برگزار می‌شود. اين كتاب اولين بار در پاييز ۸۹ توسط نشر آگه در ۱۲۸ صفحه عرضه شد و در تابستان ۹۰ به چاپ دوم رسيد.

رمان «شبیه عطری در نسیم» از مشکلات مهاجرین ایرانی می گوید . مردمانی که هر کدام به دلیلی از سرزمین مادری کوچیده اند و حالا پس از زندگی در کشور بیگانه برای سالیان طولانی همچنان در بستری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی به سر می برند. رمان با بیان روزمرگی های زندگی بهزاد ، پیمان ، کیا و مراودات دوستانه ی میان این ۳ از لایه های پنهان و دنیای ملال آورشان می گوید و به روایت بحران هایی می پردازد که هر کدام آنها- به عنوان نمایندگانی از این جامعه ی مهاجر در اثر عدم انطباق فرهنگی اسیرش شده اند . جهان داستانی «شبیه عطری در نسیم » جهانی است پر از تنش و اضطراب .

علاقه‌مندان به شركت در اين كارگاه كه با حضور سياوش گلشيري برگزار مي‌شود، مي‌توانند ۳ شهریور ماه ساعت ۱۷ به شهر كتاب اصفهان شعبه مركزي واقع در چهارباغ عباسي كوچه سينما سپاهان مراجعه نمايند.

(لینک خبر در ایمنا)

نگاهی به سیر پاورقی نویسی در ایران

پرونده ای برای فهیمه رحیمی و ادبیات عامه پسند

روزنامه اعتماد شنبه هشتم تیر92 (لینک اصلی)

مخاطبان ادبیات قدیم اعم از شعر و نثر،ادیبان و دانشمندان و خواص بودند. عوام جامعه نظر به تحولات سیاسی و اجتماعی وفرهنگی از دوره مشروطه(1300-1285) مورد توجه نویسندگان قرار گرفتند. بدیهی است برقراری چنین ارتباطی نیازمند تغییراسلوب نگارش و انتخاب زبانی ساده و نثری غیرفاخر و در خور فهم مردم کوچه و بازار بود. از درونمایه هایی که آثارمنثور مشروطه به آن ها پرداخت می توان به آزادی و آزادیخواهی (مترادف با مفهوم دموکراسی غربی)، وطن دوستی (مترادف با ناسیونالیسم غربی)، تجدد خواهی و عدالت جویی و دفاع از حاکمیت قانون (مشروطه خواهی)، توجه به اهمیت قلم در بیداری مردم، انتقاد، سنت شکنی در همه زمینه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، مبارزه با باورهای خرافی و تا حدی توجه به نحوه زندگی و تمدن اروپا اشاره کرد. چنین موضوع هایی البته پیشینه در متون قبل از خود و تبعاتی پس از دوران مشروطه نیز داشت.شکل نوشتاری متون این دوره در نهایت بازسازی شده ی همان نثر مرسل قدیم(سده های چهارم و پنجم)با کمی افزودنیهای زبان محاوره و مردم کوچه و بازاربود....

- یادداشتهایی دیگر:علی مسعودی نیا،رسول رخشا،شیوامقانلو، مجتباپورمحسن و ...،گفتگو با ر.اعتمادی در "نگاه دوم"

ادامه نوشته

سه‌لته غیاب‌های درهم کلاف

درباره«تریو تهران» رضیه انصاری

امیر جلالی- روزنامه شرق 30 اردیبهشت 92 (لینک اصلی)

«تریو تهران» دومین کتاب رضیه انصاری است که پس از «شبیه عطری در نسیم» از جانب انتشارات آگه به چاپ رسیده است. «تریو تهران» متشکل از سه داستان است که ویژگی‌هایی به غیراز توالی روایت آنها را به یکدیگر متصل کرده است. در هرسه داستان به نحوی با بازنویسی داستان‌هایی از قبل موجود سروکار داریم. داستان اول، ملهم از نمایشنامه «اشغال» بهرام بیضایی است. داستان دوم، خوانش دوباره «آرامش در حضور دیگران» غلامحسین ساعدی از منظر محدود به شخصیت منیژه همسر سرهنگ است. و داستان آخر، از اپرای سالومه اشتراوس تاثیر پذیرفته است. یکی از جاذبه‌های کتاب اخیر رضیه انصاری همین گفتن و بازگفتن درهم آمیخته است. از طرف دیگر، یک گزاره نامریی و مکتوم نیز در تجربه خوانش کتاب جاخوش کرده است. ما به دوران تازه‌ای وارد شده‌ایم. آنچه پیش از این گفته شده محتاج بازنویسی است. فهم متن‌های چند دهه پیش به سوءتفاهم شبیه‌تر است. این چه اتفاقی است که زمان روایت را در مصاف با فهم ما از دوران تاریخی قرار می‌دهد.دو رشته نازک و ظریف سه داستان را به‌هم وصل می‌کند؛ نخست اینکه در هر سه داستان با روایت زنانی روبه‌رو هستیم که مخلوق تخیل مردان هستند. به بیان بهتر، آنکه روایت شده بود، حالا خود راوی است. این زنان، در سه دوره تاریخی متفاوت با غیاب مردان دست و پنجه نرم می‌کنند. عالیه در اپیزود اول، بازیگری است که شوهرش در کوران حوادث بعد از شهریور 20 مفقود شده است و در هنگامه حضور متفقین، با خانواده همسرش زندگی می‌کند. در خلال داستان اتفاقاتی پیش می‌آید که او موفق می‌شود به کمک قریحه بازیگری خود غیاب را به تجربه دردناک حضور دیگر کسانی قلب ماهیت دهد که همچنان مقاومت می‌کنند. داستان دوم، منیژه همسر دوم سرهنگ را در داستان مشهور ساعدی مجددا احضار می‌کند. منیژه نیز در وضعیت تاریخی متفاوتی با عالیه به همان موفقیت نایل می‌آید. با اتو کردن لباس‌های شوهر مفقودش حضور او را در اشیای خانه منتشر می‌کند. داستان آخر، واگویه‌های زنی است که جست‌وجو را در پس‌زمینه مهاجرت‌های سال‌های اخیر پی می‌گیرد. رضیه انصاری سعی کرده تا در هر اپیزود از زبانی متناسب با آن وضعیت تاریخی استفاده کند. احتمالا تا همین جا، معلوم شده که «تریو تهران» داستان ازهم‌گسستگی روابط انسانی یا عاطفی در بطن شرایط سیاسی دشوار و نابسامان جهان‌سومی است. مرد داستان اول را نیروی سیاسی حاکم به بیرون از زندگی خصوصی‌اش پرتاب می‌کند. این غیاب، در وهله نخست فیزیکی است. اما مرد داستان عالیه، سرهنگی است که به بیماری فراموشی دچار شده است. بنابراین شروع غیابش ذهنی و روانی است. اما مرد داستان آخر، هنرمندی است که جلای وطن می‌کند و به نیت زندگی بهتر صحنه را ‌ترک گفته است.دومین رشته اتصال داستان‌ها با هم، توالی دوران‌هایی از تاریخ معاصر و تفاوت یافتن تجربه‌های مشابه در پس‌زمینه‌های متفاوت است. شهریور20، دوران پهلوی دوم و نحوه زندگی در شرایط پس از انقلاب، لحظه‌هایی هستند که شخصیت‌ها را در دامنه‌گذار ممتد زمان در کنار هم و در عین حال دور از هم قرار می‌دهد. رضیه انصاری، بر خلاف شیوه رایج داستان‌نویسان ایرانی در سال‌های اخیر به مفهوم «نسل» متوسل نمی‌شود. به عبارت دیگر، تاثیر سیاست بر زندگی خصوصی زن‌های داستان، پدیده‌ای واحد را با شدت‌ها و فشردگی‌های خاص خود متمایز می‌کند. تجربه عالیه تنها به تجربه شخصی و نسلی او محدود نمی‌شود. منیژه نیز در تجربه او ذخیره شده است. نسل‌ها با یکدیگر جمع نمی‌شوند. تجربیات آنها به شکل کلافی است که هر یک تجربه دیگری را نیز فارغ از ناهمزمانی و حتی ناشناختگی حمل می‌کند. حذف، طرد و تبعید تنها سه شکل متفاوت از تاثیر قدرت بر زندگی خصوصی آدم‌های داستان است. اما غیاب به قوت خود باقی می‌ماند و زندگی خصوصی را مجروح می‌کند.اتفاق‌هایی که در داستان‌های رضیه انصاری از چشم زنان بازگو می‌شود، بر خلاف چینش داستان‌ها اثر‌گذار می‌شوند. تجربه غیاب هنرمندی که به واسطه فضای بسته و راکد فرهنگی تن به مهاجرت می‌دهد و قید پیوندهای انسانی خود را می‌زند، منشأ رجوع به تجربه غیاب‌های قبلی است. در داستان اول، عالیه راه ناتمام همسرش را ادامه می‌دهد. در داستان دوم، منیژه راهی برای ادامه دادن نمی‌بیند. سرهنگ از قبل دیوانگی را برگزیده است و در نظرش این بهترین شیوه برای برخورد با زندگی‌اش است.در داستان آخر، زن با آنکه در قطار به طرف مرد جلای‌وطن‌کرده عازم است، با رفتار مرد موافق نیست. در واگویه‌هایش جسته و گریخته به مرد انتقاد می‌کند. با آنکه مرد می‌گذارد و می‌رود، زن از تغییرات محیط پیرامون خود در رنج و نگرانی است. تا جایی که ممکن است می‌کوشد تحولات را به اطلاع مرد برساند. اسکناس تازه‌ای که منتشر شده، آلودگی هوای شهر و دگرگونی روحیه آدم‌ها از مصادیق تغییراتی است که به زن غیاب مرد را یادآوری می‌کند.«تریو تهران» به جز اینها، تاریخ ادبیات معاصر ایران را نیز طرف خطاب خود قرار می‌دهد. به زبان تازه‌ای می‌خواهد داستان تازه را در تکرار نوشته‌های قبلی ردیابی کند. مردان نویسنده تا توانسته‌اند حضور زنان را در تخیل خود حک و اصلاح کرده‌اند. اما زنان مخلوق تخیل آنها هیچ‌گاه فرصت بازگویی روایت غیاب‌های خود را نیافته‌اند. از این بابت در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت که داستان که زمانی نوشتن از چیزی بود، حالا با نوشتن از چیزی که نیست، هیولای درنده ننوشتن و لکنت را می‌تاراند. قصه‌گو، سرگردان و بی‌حافظه با نوشتن از نیستان، هستی نانوشته را پس می‌زند.

از "گزیده ی افسانه ی شاعر گمنام"

...اگر توانستم از دروازه بگذرم

اگر میسرم شد صدای زندانی ها را در دخمه های بی روزن بشناسم

و طعم رویخی و مسقطی، کباب حاج نایب، غبار قالی و لیموی خشک،

بوی فلفل و عطرهل و گلاب را

برای آنان در نامه های بی مقصد بستایم

صدای دور جماعت را مسلما روایت کرده ام.

م.ع. سپانلو

آرامش در غیاب دیگران- روزنامه اعتماد

گفت وگوی علی مسعودی نیا با رضيه انصاری، نويسنده رمان «تريو تهران»

(لینک اصلی-روزنامه اعتماد)

(لینک سایت ادبی مد و مه)

    رضيه انصاري در نخستين رمان خود – به نام «شبيه عطري در نسيم»- روايتي از چند مرد ايراني مهاجر را پيش روي خوانندگانش مي گذاشت كه هر يك به دليلي دچار خلاعاطفي و هويتي بودند رابطه شان با زن هاي زندگي شان هم رابطه يي صدمه خورده و نامتعادل بود. پس از اين كتاب كه با استقبال منتقدان روبه رو شد و براي نويسنده اش جايزه مهرگان و نامزدي جايزه گلشيري را به همراه آورد، حالااو كتاب تازه اش را با حال و هوايي متفاوت عرضه كرده است: اين بار داستان او درباره زن هايي است كه در سه برهه مختلف تاريخي، درگير گم شده يي هستند كه در سطح ظاهري جفت هاي مذكرشان هستند و در باطن بخشي از مفهوم هويت و حيات آنها. حياتي كه در گستره تاريخ به شهر جادويي و پرحادثه «تهران» پيوند مي خورد. همان طور كه از نام اثر پيداست، سه بخش مجزاي كتاب به مثابه سه صداي متفاوت در فرم تريو به هم مي پيوندند تا نهايتا كليتي هارمونيك (و نه همسان) را به خواننده ارائه كنند. فرم تجربي اين رمان انگيزه يي شد تا با او گفت وگويي داشته باشيم و از حال و هواي كار تازه اش بپرسيم....
    
 
...با خواندن كتاب متوجه مي شويم كه «تهران» به سياق داستان هاي چند سال اخير نويسندگان ايراني، تنها يك لوكيشن نيست. تهران قرار است مفهومي را ارائه كند كه با تاريخ و هويت ملي ايراني (خصوصا زن ايراني) ارتباطي مستقيم دارد. حتي در بخش آخر هم كه تهران كاركردي لوكيشني مي يابد، اساسا خود شهر غايب است و ماجرا در غربت مي گذرد. يعني تهران يك مجاز محض نيست. بلكه نوعي استعاره است. خودتان چه كاركردي از تهران را مد نظر داشتيد؟ آيا موافق هستيد كه مابين غياب خود تهران در بخش پاياني و غياب جفت ها در هر سه فصل پيوندي مفهومي و نمادين وجود دارد؟ (مثلاارتباطي ميان گفتمان قدرت، عدم امنيت و غياب جفت مذكر؟)

 - بله، دقيقا همين طور است. تلاش كردم تهران را به عنوان يك شخصيت يا به قول شما چيزي وراي يك مجاز محض وارد ماجرا كنم. تهراني با آنچه در هر دوره بر سر خودش و ساكنانش آمده و موتيف خانه، خانه يي كه در هر سه فصل مشترك است و پاره كوچكي از همان شهر به حساب مي آيد و شاهد ساكت همه اين اتفاق ها بوده و خوشبختانه هنوز نريخته اندش پايين تا به كل منكر اين هويت ها و داستان هايي شود كه به عنوان تاريخچه در بطنش روي داده و حضور داشته! حضوري كه در عين غياب، در پشت و پسله و پستوي خانه ها و هر كوي اين شهر و در ذهن آدم هاي آن جاري است...

*توضیح: مهندس شیمی نشدم، زبانشناس شدم.

ادامه نوشته

"تریو تهران" در نمایشگاه کتاب تهران

گفت و گو با ایسنا (لینک اصلی)

دومین رمان رضیه انصاری با نام «تریو تهران» منتشر شده و در نمایشگاه کتاب تهران عرضه می‌شود.

به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، انصاری می‌گوید: «تریو» قطعه‌ای موسیقی است که برای سه ساز نوشته می‌شود، مثل کوارتت که برای چهار ساز یا دوئت که برای دو ساز درنظر گرفته می‌شود. از آن‌جا که این رمان در سه بستر تاریخی شهر تهران و با محوری مشابه و درخور حال و هوای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن دوره روی می‌دهد، نامش را «تریو تهران» گذاشتم، یا همان سه‌گانه – تریلوژی.

او می‌افزاید: قهرمانان این رمان، سه زن هستند که هر کدام به سهم خود در برهه‌ی زمانی مربوطه، یعنی تهران دهه‌ی 20 و روزگار اشغال شهر توسط نیروهای متفقین، اوایل دهه 50 و اواخر 80، برای دستیابی به آن‌چه می‌خواهند، همت و تلاش می‌کنند. زیرک و متفکرند و تا حدی ساختارشکن؛ دغدغه‌ی ایستادن و ماندن در وطن دارند و با دنبال کردن رد شوهران مفقودشان، در پی احیا و تثبیت هویتی از دست‌رفته هستند تا معنایی دوباره به زندگی خود ببخشند.

این نویسنده درباره‌ی فرم و زبان اثرش نیز می‌گوید: به نظر من، ادبیت متن به برجسته‌سازی زبانی آن متن مربوط می‌شود. هر نوشته‌ای ادبی نیست. در این رمان تلاش کرده‌ام برای هر فصل به فراخور زمانه و فضای قصه، از سطح زبانی مربوطی استفاده کنم. هدفم البته رسیدن به عمق در مضمون و ساده‌نویسی در صورت بوده است. امیدوار و خوش‌بینم که مخاطب با این کار رابطه‌ی خوبی برقرار کند.

رمان «تریو تهران» در 146 صفحه با شمارگان 2200 نسخه و قیمت 6000 تومان از سوی نشر آگه منتشر شده است.

پیش‌تر به قلم رضیه انصاری، رمان «شبیه عطری در نسیم» منتشر شده است. این کتاب به عنوان برگزیده‌ی دوازدهمین دوره‌ی جایزه‌ی مهرگان ادب برای بهترین رمان سال‌های 88-89 معرفی شد. همچنین کاندیدای دریافت جایزه‌ی هوشنگ گلشیری شد.

بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 11 تا 21 اردیبهشت‌ماه در مصلای تهران در حال برگزاری است.

*این پست را با کمی تاخیر و پس از گفتگو با روزنامه ی اعتماد منتشر کردم و برای رعایت تقدم زمانی، تاریخ پست را به روز درج خبر تغییر دادم.